
Elspeetconferentie 2025: hokjesdenken
Wie leest heeft een goed verhaal. Maar wat lezen we, en hoe vinden we die verhalen? Indelingen zoals genres, doelgroepen en NUR-codes zorgen ervoor dat een boek in de juiste handen terechtkomt. Het boekenvak zweert bij deze hokjes en vervloekt ze tegelijkertijd. In een ideale wereld is de boekenwereld een open en vrij werkveld waar we proberen buiten de gebaande paden te denken. Valt deze vrijheid te rijmen met de hokjesnoodzaak?
Hokjesdenken is iets van alle tijden. Zonder hokjes geen doelgroep, zonder doelgroep geen lezer. Maar wie bepaalt deze hokjes, en vervullen ze nog de rol die ze zouden moeten hebben? Beperken we onszelf, terwijl uitgeven juist vrij zou moeten zijn? Wat betekenen hokjes voor het boekenvak van vandaag? En is het eigenlijk een probleem dat we aan hokjesdenken doen?
Op vrijdag 13 juni komen sprekers van binnen en buiten het boekenvak hierover praten.
Inloop: 13.00 uur
Programma: 13.15 – 17.00 uur
Borrel: 17.00 – 20.00
Spreker Prof. dr. Gaston Franssen komt vertellen over fictie en non-fictie als hokjes en wat er gebeurt als auteurs met die hokjes gaan rommelen (bijv. autofictie, of auteurs die memoires publiceren die naderhand deels verzonnen blijken te zijn).
Spreker Leonie Dams komt vertellen over hoe boekbesprekingen op sociale media het hokjesdenken in de hand werkt. Denk bijvoorbeeld aan algoritmes waardoor je altijd alleen dezelfde twee populaire titels aangeraden krijgt. Of hoe de korte lengte van TikToks ervoor zorgt dat boeken worden onderverdeeld in snel te begrijpen tropes (zoals ‘enemies to lovers’ of ‘small town romance’).
Ons panel gaat het hebben over het ultieme hokje van het boekenvak: literaire prijzen. Waarom hebben we prijzen, en welke waarde hechten we eraan? Is de doelstelling van een prijs een fijn kader om mee te werken, of beperkt het de literaire diversiteit in ons land? Wat is de impact van het winnen van een prijs, en komt dit overeen met wat je zou verwachten? In een gesprek tussen boekhandelaar, CPNB, auteur en jurylid hopen we iets interessants op gang te brengen over prijzen en wat ze nou eigenlijk betekenen. We willen je graag uitnodigen om hierover mee te praten!
Spreker Japke-d. Bouma komt vertellen over de verschillen tussen mannen en vrouwen op de werkvloer. Vrouwen gedragen zich anders dan mannen op het werk, zo blijkt uit onderzoek. Zo maken vrouwen zich gemiddeld vaker kleiner dan mannen, bluffen mannen gemiddeld vaker dan vrouwen én worden vrouwen vaker onderbroken als ze aan het woord zijn.
In deze lezing gaat Japke-d. Bouma in de wetenschap, en dan vooral in onze taal op zoek naar de oorsprong van deze ‘verschillen’. Zo wordt het woord ‘bazig’ alleen voor vrouwen gebruikt, wordt een man die woedend is, ‘woedend’ genoemd, en een woedende vrouw ‘hysterisch’ en is het heel stoer om als vrouw ‘one of the boys’ te zijn, maar is het een belediging als je als man ‘one of the girls’ genoemd wordt.
Hieronder vind je meer informatie over onze moderator, panelleden en sprekers.

Tatjana Almuli
Moderator
Tatjana Almuli (1991) is schrijver, presentator, freelance journalist en fotograaf. Ze publiceerde onder meer in de Volkskrant, Het Parool, Vogue, ELLE, Flow en JAN. Haar boeken Knap voor een dik meisje (2019) en Ik zal je nooit meer (2022) werden genomineerd voor de Opzij Literatuurprijs. Samen met schrijver Malou Holshuijsen maakt ze de podcasts Tussen dertig en doodgaan en De boekenkamer. Ook is ze presentator van de online VPRO serie ‘Dikke vette leugens’. Thema’s als intersectioneel feminisme, maatschappelijke normen en hokjes, (intergenerationeel) trauma, rouw en verlies, mentale gezondheid en seksualiteit komen vaak terug in haar werk.

Prof. dr. Gaston Franssen
Spreker
Prof. dr. Gaston Franssen is hoogleraar Nederlandse letterkunde en intermedialiteit. In 2008 promoveerde hij op de studie Gerrit Kouwenaar en de politiek van het lezen. Hij is co-auteur van Literatuur in de wereld: handboek moderne letterkunde (met Jan Rock en Femke Essink) en van Celebrity Authorship and Afterlives in English and American Literature (met Rick Honings). Franssen doet onderzoek naar de wisselwerking tussen literatuur en media, waarbij hij speciaal geïnteresseerd is in nieuwe vormen van schrijverschap, literaire creativiteit en leesculturen.

Leonie Dams
Spreker
Leonie Dams is boekenliefhebber en online recensent. Met haar YouTubekanaal The Book Leo inspireert ze wereldwijd jongeren en twintigers om meer te lezen.
In haar video’s deelt ze boekentips, recensies en analyses van populaire boekentrends. Ze is vooral bekend om haar humoristische kritiek op moderne romantische verhalen en bekijkt literatuur graag vanuit een feministische invalshoek.

Aisha Plein
Panellid
Aisha Plein is werkzaam als communicatieadviseur. Ook heeft ze het platform Inclusieve Kinderboekenclub opgezet. Hier licht zij kinder- en jeugdboeken uit die vaak onderbelicht blijven, maar juist alle aandacht verdienen. Hiernaast is zij bestuurslid bij IBBY-Nederland, geeft zij presentaties over het belang van diversiteit en inclusie in jeugdliteratuur en maakt ze deel uit van de Griffeljury.

Gerben de Bruijn
Panellid
Gerben de Bruijn is al meer dan twintig jaar boekverkoper bij boekhandel Post Scriptum in Schiedam. Samen met zijn vrouw Marijke nam hij deze winkel in 2019 over. In 2024 werd hij verkozen tot Boekverkoper van het Jaar.
Ook was hij in 2023 en 2024 jurylid van de Boekenbon Literatuurprijs en zat hij een aantal keer in de jury van de Hebban Debuutprijs.

Mark H. Stokmans
Panellid
Mark H. Stokmans is kind van een expat. Hij woonde van zijn 6de tot 11de jaar in Peru. Hij studeerde algemene letteren met als specialisatie Latijns-Amerika studies en internationale betrekkingen.
Lange tijd was Mark werkzaam in de sport(marketing) wereld en in mei 2022 debuteerde hij met Land van echo’s bij Ambo | Anthos Uitgevers. De roman werd lovend ontvangen, won de Boekhandelsprijs 2023 en stond op de shortlist van de Hebban debuutprijs 2023.
Er zijn inmiddels meer dan 30.000 exemplaren van verkocht. In februari 2024 werd zijn tweede roman Spiegeldagen gepubliceerd die samen met Land van echo’s vormt deze roman een tweeluik over de familie Kruijssen en de Alquería del Moro in Spanje.
Op dit moment werkt Mark aan zijn derde roman die in het voorjaar van 2026 zal gaan uitkomen.

Eveline Aendekerk
Panellid
Eveline Aendekerk is sinds 2018 directeur van Stichting CPNB, waar zij leiding geeft aan toonaangevende leesbevorderingscampagnes zoals de Boekenweek en de Kinderboekenweek, én aan Hebban − de grootste lezerscommunity van Nederland en Vlaanderen. Onder haar leiding heeft de CPNB zich ontwikkeld tot een zichtbare en verbindende speler met campagnes en activiteiten die lezen stimuleren en de boekenmarkt versterken. Naast haar werk bij de CPNB is Eveline voorzitter van de Raad van Toezicht van Cinekid en commissaris bij het educatieve uitgeefconcern Infinitas Learning (o.a. Noordhoff Uitgevers).
Met een achtergrond in bedrijfskunde (VU Amsterdam) en een aanvullende opleiding aan Nyenrode combineert Eveline scherpe analyse met creatieve visie. Ze staat bekend om haar verbindende leiderschap, haar vermogen om mensen te inspireren en haar talent om strategie te vertalen naar concrete resultaten.

Japke-d. Bouma
Spreker
Je kent haar misschien van haar populaire wekelijkse column in NRC.
Haar missie is het werk makkelijker en draaglijker maken voor de mensen die het moeten doen. Door minder vergaderen, minder flexplekken, minder bureaucratie, minder kantoortaal en minder managers. Over die onderwerpen verkocht ze met haar boeken rond de 250.000 exemplaren.
Ze geeft ook lezingen voor bedrijven, organisaties en instanties, over (de vooroordelen die we hebben over) vrouwen en mannen op het werk, kantoorjargon, werkgeluk, leiderschap en generaties op het werk. In oktober 2024 kwam haar laatste boek uit: Wanneer ben je officieel een ouwe zak?. In het najaar begint haar eerste theatertour met het programma Mannen komen niet van Venus, en vrouwen ook niet.
Meld je onderaan deze pagina aan voor onze nieuwsbrief om de laatste ontwikkelingen direct in je inbox te ontvangen.